Ken je dat gevoel? Je eet gezond, sport regelmatig, en toch wil de weegschaal maar niet zakken. Sterker nog, soms lijkt het wel alsof die kilo's er juist bij komen. Voor je jezelf de schuld geeft van een gebrek aan discipline, is er iets anders wat je moet weten: stress kan je grootste saboteur zijn op weg naar een gezonder gewicht.
We denken vaak dat stress 'gewoon' in ons hoofd zit, maar niets is minder waar. Stress is een fysieke reactie die je hele lichaam beïnvloedt. Of het nu gaat om deadlines op werk, zorgen over geld, of die constante drukte in je hoofd die maar niet weggaat. Je lichaam ervaart het allemaal als een bedreiging.
Wanneer dat gebeurt, schakelt je lijf over naar overlevingsmodus. Nuttig als er vroeger een wild dier op je afkwam, minder handig als je nu in de file staat of je inbox overloopt.
De grote boosdoener is cortisol, je belangrijkste stresshormoon. In kleine hoeveelheden is cortisol juist gezond, het helpt je wakker worden en geeft je energie voor uitdagingen. Maar blijft het te lang hoog? Dan wordt het een probleem.
Een verhoogd cortisolniveau zorgt ervoor dat:
Het is alsof je lichaam denkt: "We zitten in gevaar, laten we maar energie opslaan voor als het nog erger wordt." Afvallen? Dat staat niet op de prioriteitenlijst.
Maar cortisol werkt niet alleen. Bij stress stijgt ook je bloedsuiker, waardoor je lichaam meer insuline moet maken. En als dat te vaak gebeurt, raakt je lichaam overbelast.
Het gevolg? Je lichaam wordt minder gevoelig voor insuline, waardoor:
Lukt afvallen maar niet, ondanks al je goede bedoelingen? Dan is het niet omdat je te weinig discipline hebt. Je lichaam zit gewoon in overlevingsmodus en werkt tegen je. Daarom is rust nemen minstens zo belangrijk als gezond eten en bewegen.
Start met herkenning
Leer je stresssignalen herkennen. Hoofdpijn, vermoeidheid, prikkelbaarheid of plotseling veel trek in zoet? Je lichaam probeert je iets te vertellen.
Maak rust een prioriteit
Zelfs tien minuten ontspanning per dag helpt. Wandelen, mediteren, muziek luisteren, of gewoon even diep ademhalen, elk momentje telt.
Eet regelmatig en voedzaam
Stabiele bloedsuikerwaarden helpen je stresshormonen in balans te houden. Denk aan eiwitten, vezels en gezonde vetten in plaats van snelle koolhydraten.
Beweeg, maar overdrijf niet
Beweging helpt stress afbreken, maar intensieve training kan bij chronische stress juist averechts werken. Wandelen, zwemmen of yoga zijn vaak betere keuzes.
Investeer in je slaap
Tijdens slaap herstelt je lichaam en breekt het stresshormonen af. Zeven tot negen uur slaap is geen luxe, maar noodzaak.
De les: begin bij de basis
Gezond afvallen begint niet bij minder eten of meer sporten. Het begint bij beter zorgen voor jezelf als geheel. En daarbij hoort rust en ontspanning net zo goed als die gezonde maaltijd of die wandeling.
Je lichaam is geen machine die je kunt forceren. Het is een slim systeem dat reageert op hoe je het behandelt. Behandel het met respect, geef het de rust die het nodig heeft, en je zult versteld staan van wat er mogelijk is.
Want soms is de beste stap naar een gezonder gewicht... een stapje terug nemen.
Bronnen:
Hartstichting
Voedingscentrum
Huisartsinformatie.nl
"Je hoeft niet strenger voor jezelf te zijn maar juist liever. Rust is ook een vorm van goed voor jezelf zorgen."
